PaSkut - czyta

W muzeum znaleziono zamordowanego kustosza, który zajmował się tropieniem najtajniejszej z tajnych organizacji pod nazwą Conspiratus Opi Dei. W skrócie COD. Nie został zamordowany w „zwykły” sposób. Zabito go zamykając mu gardło prawie metrowym… dorszem. Dorsz to po angielsku cod. Witajcie w opowieści pod tytułem „The Va Dinci cod”. A.R.R.R. Roberts to pseudonim brytyjskiego pisarza specjalizującego się w parodiach. Jego wersja „Kodu Da Vinci” zdaje się być genialną odtrutką na nadęte powieści demaskujące spiskową naturę dziejów. Mamy więc doktora Roberta Donglana, naukowca specjalizującego się szyfrach i byciu prawdziwą fajtłapą, seksowną nieznajomą Sophie, tajemniczego i sędziwego księdza, fałszywego policjanta. Są strzelaniny, pogonie, ucieczki, zwroty akcji, błyskotliwe dialogi. Plus oczywiście mamy tajemnicę, która może wyjaśnić wszystko, całą historię ludzkości. Oczywiście jest tym koncepcie fundament, solidny: pierwsze zdania Pisma Świętego. Wynika z nich, że zanim Bóg zaczął stwarzać cokolwiek, istniała woda. Autor prowadzi ten koncept to absurdu, którego nie zdradzę, żeby nie zniszczyć przyjemności z lektury, ale powiem tylko, że kluczem są dorsze. Czy raczej Dorsze 😉 Uwielbiam takie powieści. Powiastki w sumie, bo książkę połknąłem w jeden wieczór. Niesamowita zabawa językiem, konwencją – autor nie daje czytelnikowi możliwości odłożenia książki choćby na parę minut. Gdzieś nad wszystkim unosi się nieśmiertelny duch Monty…

Sądziłem, że niewiele mnie może zdziwić. Znałem nazwisko autorki – Patricia Cornwell dostała mnóstwo nagród, sprzedała na całym świecie ponad 100 milionów książek. Nie pomyliłem się: STO MILIONÓW. No to jak się natrafiła okazja postanowiłem zobaczyć jak to się robi na przykładzie sztandarowej powieści z najbardziej popularnego cyklu o pani doktor od trupów. Kryminał zaczyna się od mocnego uderzenia. W Nowym Jorku znaleziono zamordowaną kobietę, policja przesłuchuje jej chłopaka, którego podejrzewa się o zbrodnię. Niby nic ciekawego, ale – zarówno ofiara jak i podejrzany to karły, a morderstwo było poprzedzone dość brutalnym seksem, którego amatorką była zabita kobieta. Doktor Scarpetta nie daje się przekonać policjantom i ufa swojej intuicji. A ta jej mówi, że Oscar – karzeł, który jest pewny, iż sam jest ofiarą rządowego eksperymentu polegającego na kradzieży umysłu – nie zabił swojej dziewczyny. Do tego najpopularniejszy blog – Gotham Gotcha – opublikował właśnie informację na temat doktor Scarpetty. Jak pisze tajemniczy bloger (blogerka? to się okaże) znana z licznych występów w amerykańskiej telewizji CNN Scarpetta sama była ofiarą traumatycznego wydarzenia z jej chłopakiem w roli głównej. Chłopakiem, który akurat jest nowojorskim policjantem pracującym nad sprawą morderstwa karlicy. Grubo? Mogło być grubo, ale wyszło nudnie. Nie wiem jakim cudem…

Polski kryminał ma się świetnie! Autorka jest młodziutką pisarką – rocznik 85 – ale już ze sporym dorobkiem. Niestety, nie znam, nie czytałem – po „Złudnej grze” wiem, że jak zobaczę w księgarni coś innego, pewnie kupię. W tej powieści widać dwie dominanty. Pierwsza to Wrocław – pisarze z tego miasta mają coś w genach, piszą bardzo podobnie, co nie jest akurat wadą. A po drugie, widać że Iga Karst zaczynała szlifować warsztat na „Panu Samochodziku”. To też nie jest wadą, jeśli właściwie do „Złudnej gry” podejść. Bo to kryminał. Powieść nie ma pretensji do niczego więcej, jak tylko zapewnienia paru godzin dobrej zabawy. I jeśli tego oczekujemy siadając do lektury, nie będziemy zawiedzeni. Fabuła? Jak w kryminałach, nie wypada zdradzać zbyt wiele. Można jednak powiedzieć, że chodzi oczywiście o pewien „skarb”, o złych i dobrych ludzi, a na końcu i tak się okaże, że jest dokładnie na odwrót. 🙂

Zacząć trzeba od tego, że Raymond Chandler był wielki. Bardzo wielki. A już Marlowe był największy. I co z tego, że książczynę da się przeczytać czekając na omlet ze szpinakiem w barze „Kaprys”? Ta malutka, skromna, niepozorna powiastka naprawdę przykuwa jedynie na parę chwil. Tak naprawdę, to jest opowiadanie. Wydane jak książka. Tym razem prywatny detektyw Phillip Marlowe ma zadanie: wyprowadzić z miasta gangstera, na którego Organizacja wydała wyrok śmierci. Niebawem taki sam wyrok – naostrzony ołówek – dostaje w prezencie sam Phillip Marlowe. Oczywiście, Chandler wszystko komplikuje, ale tak się spieszy, że trochę mam wrażenie, że ukradł mi sporo przyjemności. Marlowe jak zwykle jest pijakiem i kobieciarzem, jak zwykle trochę ratują mu dupsko koledzy z policji, a trochę zakochane po uszy kobiety. Jednak w „Ołówku” wszystko to jest napisane zbyt szybko, zbyt niechlujnie. Jakby Chandler spłacał po prostu rachunek za porządną popijawę w tanim barze. Szybko, bez kombinowania, bez polotu.  Tym niemniej, czasem warto przeczytać jedną z najsłabszych powieści genialnego pisarza, niż zmęczyć się nad najlepszym dziełem pisarza słabego. A Chandler był wielki. Bardzo wielki 🙂

Wszyscy ostatnio piszą kryminały, to chciałem zobaczyć, jak to robi ponoć najlepszy obecnie pisarz tego gatunku w Polsce. Traf chciał, że ta powieść przeleżała u mnie na regale ładnych parę lat. „Koniec świata w Breslau” jest bez wątpienia dobrą, konkretną, rzemieślniczą powieścią. Jest intryga, wątki jak po sznurku prowadzą do zaskakującego (?) finału. Cała powieść jest tak poprawna, że aż mnie razi. Wiadomo, żeby się sprzedało musi być przemoc (ale bez przesady), seks (tyleż namolny, co zwyczajnie mało atrakcyjny), czasem przekleństwa (ale oczywiście stylizowane). Mam wrażenie, że pisząc tę powieść autor miał przed sobą przyklejone kartki z tymi wyrazami. I co spojrzał, to wybierał: dość losowo. Ale żeby nie skłamać: to się czyta naprawdę dobrze. Od razu po przeczytaniu można odłożyć i zapomnieć, tylko czy w kryminałach chodzi o coś więcej? Na miły Bóg, to nie jest proza roszcząca sobie pretensje do konkurowania z Dostojewskim. Kryminał ma na parę godzin zapewnić rozrywkę na możliwie wysokim poziomie. Tyle i aż tyle. Krajewski to robi doskonale. Dużo atrakcyjniejsza jest zapewne proza Krajewskiego dla kogoś, kto jest jakkolwiek związany emocjonalnie z Wrocławiem. Ja mam raczej kiepskie wspomnienia z bardzo nielicznych kontaktów z tym miastem, więc nie czuję klimatu tych opowieści. Czekam z utęsknieniem…