Lubię czasem poczytać marksistowskich filozofów. Serio: Henryk Swienko skończył filozofię na Uniwersytecie Leningradzkim w 1955 roku, gdzie specjalizował się w religioznawstwie. Obok ekonomii to była chyba najbardziej ideologiczna armata marksizmu-leninizmu. Tym niemniej trzeba oddać człowiekowi szacunek, bo w latach sześćdziesiątych badał – także praktycznie! – tematy syberyjskiego szamanizmu, a i później miał odwagę naruszać nie tylko komusze tabu.

Wydaje mi się, czytając dzisiejszych obserwatorów zachowań społecznych, że dawniej naukowcy mieli szerzej otwarte umysły w kontekście magii, religii, tabu, rytuałów itp. Dziś tak zwane autorytety, a w ich ślad także ?zwykli ludzie?, żyją w cieplutkim przekonaniu, że ich decyzje są racjonalne, zachowania oparte wyłącznie na rozsądku, a poglądy ufundowane na klasycznej logice. Zabawne, prawda?

Szeroko rozumiana magia była, jest i bez wątpienia będzie obecna w życiu człowieka, który bez niej prawdopodobnie by przeszedł na drugą stronę rozumu. Oczywiście można i trzeba pokazywać i piętnować przesądy, zwłaszcza te, których konsekwencjami jest realna krzywda drugiego człowieka, ale nie da się żyć w oparciu wyłącznie o naukowo zweryfikowane dane. Zresztą nauka dowiodła wielokrotnie, że nic bardziej zmiennego niż właśnie ?dowody naukowe?. A magia? Tutaj kłania się nisko zakład Pascala: jeśli w piątek trzynastego powstrzymamy się od przechodzenia pod drabiną, zwłaszcza jeśli przebiegnie nam drogę czarny kot, to przecież nic złego się nie stanie, prawda?

Wróćmy do książki. Swienko opowiada o różnych przestrzeniach magicznych, źródłach i funkcjach magii w życiu człowieka XX wieku – nie tylko Europejczyka, ale także Afrykanina, Azjaty, Amerykanina. Autor dotyka w swoim opracowaniu takich obszarów jak magia łowiecka, rybacka, rolnicza, meteorologiczna, lecznicza, wojenna, ale nie zapomina również o magii życia rodzinnego. Bo przecież, jeśli głębiej się zastanowić, praktycznie w każdej sferze naszego życia istotny – a czasem decydujący – głos mają elementy magiczne. Jestem przekonany, że nie ma sensu i nie warto z nimi walczyć, ale z pewnością nie zaszkodzi mieć ich świadomość.

A książka ?Magia w życiu człowieka? jest jak sądzę do dostania za grosze w antykwariatach. Zdecydowanie warto ją mieć na półce.